تحلیل توزیع فضایی- مکانی خدمات بهداشتی- درمانی و مکان گزینی بهینه آن(نمونه موردی: مراکز درمانی و بیمارستانی شهر جهرم)

موضوع دسترسی به خدمات شهری از جمله مسائل مهمی است که ابعاد گوناگون امور شهری را تحت تأثیر قرار می دهد. در برخی مواقع عدم دسترسی مناسب به برخی کاربری ها، سلامت افراد را نیز در معرض خطر می اندازد. خدمات بهداشتی- درمانی نمونه ای از این دست است که الزام در دسترسی به موقع و مناسب به آن، برای تمامی افراد جامعه ضروری است. شهر جهرم به واسطه عواملی از قبیل مهاجرت های روستا شهری، افزایش رشد طبیعی جمعیت، اضافه شدن برخی روستاهای مجاور شهر به محدوده خدماتی شهر شاهد رشد جمعیت و همچنین افزایش جمعیت استفاده کننده از مراکز خدماتی شهر و رشد بدون برنامه ریزی در مناطق شهری روبرو بوده است؛ لذا مکان های مناسب از نظر توزیع فضایی بهینه و مکان گزینی عادلانه برای کاربریهای خدمات عمومی خصوصاً خدمات بهداشتی- درمانی که دسترسی سریع و به موقع و راحت به آنها حائز اهمیت می باشد در نظر گرفته نشده است. در این مطالعه چگونگی توزیع مراکز درمانی اعم از (بیمارستان ها، درمانگاه ها، داروخانه ها و مراکز فوریت-های پزشکی) شهر جهرم با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) و استانداردهای شهری و شاخص های تأثیر گذار، تحلیل و ارزیابی شده و ضمن ترسیم وضع موجود، چگونگی وضع مطلوب ارائه گردیده است. جهت مطالعه و بررسی کاربری خدمات درمانی، ابتدا وضع موجود را بررسی کرده، سپس با توجه به وضعیت موجود، میزان کمبودها مشخص شده است. تحلیل های مورد نظر با توجه به توانایی های سیستم اطلاعات جغرافیایی، از نرم افزار arc gis 9.3 و تحلیل های موجود در آن استفاده شده است. همچنین در صورت نیاز به مراکز خدماتی جدید جهت مکانیابی آنها با توجه به نوع کاربری ابتدا معیارهای تأثیرگذار در مکانیابی آنها را شناسایی، سپس معیارها را تبدیل به لایه های اطلاعاتی که برای نرم افزار قابل خواندن باشد تبدیل کرده و برای هر یک از معیارها (لایه ها) فاصله های مورد نیاز (حریم ها) ایجاد شده است. سپس با توجه به میزان تأثیر هر یک از لایه ها و مقایسه زوجی آنها توسط نرم افزار expert choiceوزن هر یک از لایه ها محاسبه شد، نهایتاً با بهره گیری از نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی، زمین های شهر جهرم برای انتخاب مکان مناسب جهت هر یک از مراکز بهداشتی- درمانی در 5 دسته از بسیارخوب تا بسیار ضعیف تقسیم بندی گردید.